Κωνσταντινούπολη-Μεγάλη του Γένους Σχολή

Έχουν επίγνωση.Έμειναν ελάχιστοι,αλλά αντέχουν

«Θυμάμαι μια Τουρκάλα που έχει παντρευτεί έναν Έλληνα φίλο μου, αλλά δεν ήθελε να στείλει τα παιδιά της στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Είχε εντυπωσιαστεί τόσο πολύ όταν την πρωτοεπισκέφτηκε, που ένοιωσε μια αδιόρατη απειλή για την οικογενειακή φυσιογνωμία της. Δεν την παρεξήγησα καθόλου, απεναντίας την κατανόησα απόλυτα. Έβρισκε διάφορες προφάσεις, το πήγαινε από δω, το πήγαινε από κει, και στο τέλος πρότεινε σαν μέση λύση να γράψουν τα παιδιά σε ξενόγλωσσο ιδιωτικό σχολείο, ούτε τουρκικό ούτε ελληνικό. Είναι γεγονός ότι υπάρχουν αρκετά αμερικάνικα και ευρωπαϊκά σχολεία στην Κωνσταντινούπολη, που είναι στ’ αλήθεια εξαιρετικά. Κανένα όμως απ’ αυτά δεν αγγίζει την αίγλη αυτού του μεγαλειώδους σχολείου που βλέπετε μπροστά σας. Όποιος φοιτήσει εδώ σημαδεύει την ψυχή του μέχρι να πεθάνει».

ΓΕΜΑΤΟ ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ

Εκπληκτικές ζωγραφιές

Ο μηχανισμός του ρολογιού στην σοφίτα

Η φωνή του πατέρα ενός Ρωμιού μαθητή, έτρεμε αδιόρατα από τη συγκίνηση. Είχε φοιτήσει και ο ίδιος σ’ αυτό το σχολείο και δεν ξεχνάει τις μαγικές βραδιές που κοιτούσε με τους συμμαθητές του τα αστέρια με το ισχυρό τηλεσκόπιο που βρίσκεται στον αστρονομικό θόλο της Σχολής. Που παρατηρούσε με τις ώρες στη σοφίτα τον μηχανισμό του προαιώνιου ρολογιού να γυρίζει, που συναρμολογούσε ηλεκτρικά κυκλώματα στα αμφιθεατρικά ξύλινα εργαστήρια, που κρυβόταν πίσω από τις βαριές βελούδινες κουρτίνες της αίθουσας εκδηλώσεων. «Δεν υπάρχει πουθενά αλλού σχολείο επενδυμένο με τόσα όργανα και έργα τέχνης, ούτε στο Κέιμπριτζ ούτε στην Οξφόρδη. Όπου κι αν στρέψεις το βλέμμα βλέπεις κομψοτεχνήματα, ακόμα και οι χώροι υγιεινής αξίζουν να πάρουν καλλιτεχνικό βραβείο. Είναι ένας ζωντανός θύλακας ελληνικής γνώσης και προγονικής σοφίας, μέσα στον οποίο επιμένουν να χτυπούν ακόμα ρωμαίικες καρδούλες, παρά τα δεινά της ελληνικής κοινότητας».

ΛΙΓΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

Άνετες αμφιθεατρικές αίθουσες διδασκαλίας

Ο Ρωμιός γονιός, που παρακάλεσε να μην αναφερθεί το όνομά του, θεμελιώνει καταπληκτικά τον λόγο του και μας οξύνει την περιέργεια να μάθουμε περισσότερα για το θρυλικό σχολείο. Μας είπε και δυσάρεστες αλήθειες, που σχετίζονται με την πτώση του επιπέδου σπουδών στη Σχολή μετά τους διωγμούς των Ελλήνων στις προηγούμενες δεκαετίες και την επέμβαση των Τούρκων στην Κύπρο το 1974. Τα ελληνικά σχολεία έχαναν κατά εκατοντάδες τους μαθητές τους επί πολλά συνεχόμενα χρόνια, επειδή οι ελληνικές οικογένειες εγκατέλειπαν την Πόλη και μετανάστευαν στην Ελλάδα. Πάνω από τα τρία ελληνικά σχολεία που λειτουργούν σήμερα στην Πόλη κρέμεται σαν λαιμητόμος ένας νόμος που προβλέπει τη δήμευση του κτιρίου, όταν αυτό πάψει να λειτουργεί ως σχολείο λόγω έλλειψης μαθητών. Επτά χιλιάδες μαθητές φοιτούσαν το 1960 στα ελληνικά σχολεία και σήμερα μόνο 212, εκ των οποίων τα 55 στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους παραπάνω μαθητές βρίσκονται και αρκετοί αραβόφωνοι Αντιοχείς, στους οποίους επετράπη η εγγραφή στα ελληνικά σχολεία, επειδή είναι κι αυτοί ελληνορθόδοξοι. Από τη μια μεριά οι Αντιοχείς μαθητές αιμοδότησαν τα ομογενειακά σχολεία και απομάκρυναν τον κίνδυνο αφανισμού τους, αλλά από την άλλη έριξαν το επίπεδο σπουδών, επειδή δεν γνώριζαν την ελληνική γλώσσα.

ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟ ΤΟ 1454

Παραδοσιακό και πλήρες εργαστήριο φυσικής

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή δημιουργήθηκε το 1454 από τον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο, ένα χρόνο μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Πριν την Άλωση, επί δυναστείας Παλαιολόγων, υπήρχε ανάλογη σχολή, η οποία προήγαγε σημαντικά τα ελληνικά γράμματα. Είναι πιθανόν οι ρίζες της να φτάνουν στα πρώτα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος ίδρυσε την «Οικουμενική Πατριαρχική Σχολή». Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος της έδωσε μεγάλη ώθηση μερικούς αιώνες αργότερα και ο αυτοκράτορας Σέργιος την εφοδίασε με νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Επί αυτοκράτορα Λέοντος Ισαύρου ανεστάλη η λειτουργία της, αλλά επαναλειτούργησε επί Λέοντος Αρμενίου και μεγαλούργησε επί εποχής δυναστείας των Κομνηνών. Με βάση τα παραπάνω ιστορικά στοιχεία, πιθανότατα η Μεγάλη του Γένους Σχολή αποτελεί το αρχαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Ευρώπης. Στα θρανία της κάθισαν πολλοί ηγέτες της ελληνικής ομογένειας, δραγουμάνοι της Υψηλής Πύλης, ηγεμόνες της Μολδοβλαχίας, Πατριάρχες του Οικουμενικού Θρόνου, καθώς και πολιτικοί του νέου ελληνικού κράτους. Η Σχολή έφτασε σε μεγάλη ακμή στα τέλη του 16ου αιώνα, επί Πατριάρχη Ιερεμία Β΄, όταν ήταν σχολάρχης ο σπουδαίος δάσκαλος Γεώργιος Αιτωλός και αργότερα ο αριστοτελικός ιατροφιλόσοφος Λεονάρντο Μηνδόνιο. Εκείνη την εποχή δίδαξαν στη Σχολή οι θρυλικοί αδελφοί Ιωάννης και Θεόδωρος Ζυγομαλάς. Στους μετέπειτα αιώνες δίδαξαν κι άλλοι εξαιρετικοί δάσκαλοι, όπως οι Συμεών Καβάσιλας, Θεόφιλος Κορυδαλλέας, Ιωάννης Καρυόφυλλος, Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Διαμαντής Ρύσιος και Ευγένιος Βούλγαρης. Στον 17ο και 18ο αιώνα η σχολή λειτουργούσε με δύο τμήματα, των Γραμματι­κών και των Φιλοσοφικών. Ανάμεσα στα έτη 1904-1919 λειτούργησε και το Παιδαγωγικό τμήμα, οι απόφοιτοι του οποίου εφοδιάζονταν με πτυχίο που τους έδινε το δικαίωμα να προσλαμβάνονται ως δάσκαλοι στις επαρχίες της Οθωμα­νικής Αυτοκρατορίας. Ανάμεσα στα έτη 1907-1924, λειτούργησε εντός της σχο­λής και ανεξάρτητη απογευματινή τετρατάξια Μουσική Σχολή, της οποίας οι απόφοιτοι προσλαμβάνονταν ως ιεροψάλτες σε διάφορους ναούς του Οικουμενικού Θρόνου.

ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΤΙΡΙΟ

Το θρυλικό κόκκινο κτίριο της σχολής

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή άλλαξε αρκετές φορές θέση, αλλά τις περισσότερες στεγαζόταν «αντικρύ της μεγάλης πόρτας», δηλαδή κοντά στο Φανάρι. Το 1803 όμως μεταφέρθηκε στο μέγαρο του αυθέντη Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, στο προάστιο του Βόσπορου Ξηροκρήνη (Κουρούτσεσμε). Το 1850 ξαναγύρισε στο Φανάρι για να στεγασθεί προσωρινά στην οικία του Χατζή Πανανού και αργότερα, από το 1877 έως το 1882, στην οικία του Μητροπολίτη Νικομήδειας Διονυσίου, η οποία ήταν «άθλιος και κατηρειπωμένη», σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες της εποχής εκείνης.Η οριστική λύση του στεγαστικού προβλήματος της Μεγάλης του Γένους Σχολής δόθηκε το 1881, επί Πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄, όταν χάρη σε γενναίες προσφορές ομογενών, χτίστηκε λίγο πάνω από το Πατριαρχείο το εκπληκτικό «κόκκινο» κτίριο, που υπάρχει μέχρι σήμερα και κόβει την ανάσα με τον όγκο και την ομορφιά του. Το μεγαλοπρεπές αυτό οικοδόμημα σχεδιάστηκε σε σχήμα αετού από τον αρχιτέκτονα Κωνσταντίνο Δημάδη και χτίστηκε στην κορυφή του πέμπτου λόφου της Κωνταντινούπολης, στη συνοικία του Μουχλίου, κοντά στον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην ίδια θέση υπήρχαν παλαιότερα τα ερείπια ενός οικήματος που ανήκε στον πρίγκιπα Δημήτριο Καντεμήρ, ιστορικό και απόφοιτο της σχολής. Τα εγκαίνια του «κόκκινου σχολείου», που αποτελεί ένα από τα καμάρια της Ρωμιοσύνης στην Κωνσταντινούπολη, έγιναν στις 12 Σεπτεμβρίου 1882. Από τότε μέχρι σήμερα, το αρχιτεκτονικό και εκπαιδευτικό αυτό αριστούργημα των 3.020 τ.μ. συντηρείται με χορηγίες ευεργετών. Στα χρόνια μας, κυρίαρχη μορφή ευεργέτη αποτελεί ο αείμνηστος Παναγιώτης Αγγελόπουλος και η οικογένειά του, όχι μόνο για την προσφορά του στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, αλλά συνολικά στον ελληνισμό της Πόλης και ιδιαίτερα στο Πατριαρχείο.

Η θέα του Κεράτιου απο την σχολή

ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΑ
Σήμερα η Μεγάλη του Γένους Σχολή λειτουργεί ως αυτόνομο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που υπάγεται οργανικά στην ομογένεια, αλλά ελέγχεται από το τουρκικό Υπουργείο Παι­δείας. Παράλληλα βρίσκεται υπό την πνευματική εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γι αυτό άλλωστε χαρακτηρίζεται και ως Πατριαρχική. Το τουρκικό κράτος την ονομάζει Fener Mekteb-i Kebir Vakfi, που σημαίνει Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή. Η Σχολή έγινε μεικτή από το 1987, όταν ανεστάλη η λειτουργία του Ιωακειμείου Παρθεναγωγείου που στεγαζόταν σε κοντινό κτίριο. Η Γ΄ τάξη του λυκείου χωρίζεται στις κατευθύνσεις του Γλωσσικού, Μαθηματικού, Φιλολογικού και Επιστημονικού κλάδου. Τα μαθήματα με βάση την αμοιβαιότητα διδάσκονται στα ελληνικά και στα τουρκικά. Τα μαθήματα που διδάσκονται στην ελληνική γλώσσα είναι: Νέα Ελληνικά-Αρχαία Ελληνικά-Μαθηματικά-Φυσιογνωστικά-Φυσική-Χημεία-Φυσική Αγω­γή-Θρησκευτικά-Καλλιτεχνικά-Μουσική-Φιλοσοφία-Λογική-Ιστορία της Τέχνης-Βιολογία-Υγιεινή-Ψυχολογία. Τα μαθήματα που διδάσκονται στην τουρκική γλώσσα είναι: Τουρκικά-Ιστορία-Γεωγραφία-Ηθική-Κοινωνιολογία-Στρατιωτικά. Στη σχολή διδάσκουν 14 Έλληνες και 7 Τούρκοι καθηγητές, ενώ οι απόφοιτοί της έχουν το δικαίωμα εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Τουρκίας και της Ελλάδας. Επίσης, στους καλύτερους μαθητές παρέχεται δυνατότητα μεταπτυχιακών σπουδών στο εξωτερικό.

Το προαύλιο παλιά δεν χωρούσε τους μαθητές

Τα παιδία τρώνε στο σχολείο

Η πολυτελής αίθουσα εκδηλώσεων

ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΑ

Σήμερα η Μεγάλη του Γένους Σχολή λειτουργεί ως αυτόνομο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που υπάγεται οργανικά στην ομογένεια, αλλά ελέγχεται από το τουρκικό Υπουργείο Παι­δείας. Παράλληλα βρίσκεται υπό την πνευματική εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γι αυτό άλλωστε χαρακτηρίζεται και ως Πατριαρχική. Το τουρκικό κράτος την ονομάζει Fener Mekteb-i Kebir Vakfi, που σημαίνει Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή. Η Σχολή έγινε μεικτή από το 1987, όταν ανεστάλη η λειτουργία του Ιωακειμείου Παρθεναγωγείου που στεγαζόταν σε κοντινό κτίριο. Η Γ΄ τάξη του λυκείου χωρίζεται στις κατευθύνσεις του Γλωσσικού, Μαθηματικού, Φιλολογικού και Επιστημονικού κλάδου. Τα μαθήματα με βάση την αμοιβαιότητα διδάσκονται στα ελληνικά και στα τουρκικά. Τα μαθήματα που διδάσκονται στην ελληνική γλώσσα είναι: Νέα Ελληνικά-Αρχαία Ελληνικά-Μαθηματικά-Φυσιογνωστικά-Φυσική-Χημεία-Φυσική Αγω­γή-Θρησκευτικά-Καλλιτεχνικά-Μουσική-Φιλοσοφία-Λογική-Ιστορία της Τέχνης-Βιολογία-Υγιεινή-Ψυχολογία. Τα μαθήματα που διδάσκονται στην τουρκική γλώσσα είναι: Τουρκικά-Ιστορία-Γεωγραφία-Ηθική-Κοινωνιολογία-Στρατιωτικά. Στη σχολή διδάσκουν 14 Έλληνες και 7 Τούρκοι καθηγητές, ενώ οι απόφοιτοί της έχουν το δικαίωμα εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Τουρκίας και της Ελλάδας. Επίσης, στους καλύτερους μαθητές παρέχεται δυνατότητα μεταπτυχιακών σπουδών στο εξωτερικό.

Δύσκολος ρόλος σε ιδιαίτερες  συνθήκες

ΑΡΤΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ

Η Σχολή διοικείται από τη σχολική εφορεία και από τον διευθυντή. Μέχρι το 1922 πρόεδροι της εφορείας ήταν αρχιερείς του Οικουμενικού Θρόνου και μέ­λη της πρόκριτοι ή επιφανή μέλη του μεικτού κληρικολαϊκού περί τον Πα­τριάρχη συμβουλίου. Η σχολική εφορεία φροντίζει για την απρόσκοπτη λειτουργία της Σχολής και ιδιαίτερα ασχολείται με τη διαχείριση των οικονομικών θεμάτων της, λογοδο­τεί δε προς τη γενική διεύθυνση των κληροδοτημάτων. Σήμερα η σχολική εφορεία εκλέγεται από την ομογένεια με κλειστή ψηφο­φορία, αποτελείται δε από τον πρόε­δρο, αντιπρόεδρο, εφοροταμία, γραμματέα και τους συμβούλους. Σύμφωνα πάλι με τη νομο­θεσία που ρυθμίζει τη λειτουρ­γία των ιδιωτικών σχολείων, υπάρχει και ο θεσμός του Ιδρυτή της Σχολής. Τα καθήκοντά του είναι να προτείνει τον διευθυντή της Σχολής και να υπογράφει μαζί μ’ αυτόν τα συμβόλαια των ομογενών κα­θηγητών και του λοιπού προσωπικού, καθώς και να εγκρίνει τον προϋπολογισμό. Ο ιδρυτής μαζί με τον διευθυντή αποτε­λούν τα νομικά πρόσωπα που λογοδοτούν στο τουρκικό κράτος, ενώ ο διορισμός του ιδρυτή επικυ­ρώνεται από το Υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας.

Η προτομή του Κεμάλ βρίσκεται παντού

travelpaths.gr